Geleceğimiz için küçük adımların bile büyük faydalar sağlar!

Günlük hayatımızda tükettiğimiz ürünlerin, ambalajların ve atıkların çevreye verdiği zarar gün geçtikçe artmaktadır. Her bireyin günlük atığını % 50 azaltma gücüne sahip olduğu gerçeği göz önünde bulundurulduğunda, atık yönetimi konusunda alınacak küçük adımların bile büyük faydalar sağlayabileceği açıktır.

Maalesef, çöplerimizi ayrıştırmak ve geri dönüşüme kazandırmak gibi basit bir görevi dahi yerine getirmekte zorlanıyoruz. Çevreye duyarlı olmanın ve sürdürülebilir bir yaşam tarzı benimsemenin ilk adımı olan atık yönetimi, hem bireysel hem de toplumsal sorumluluktur.

Maalesef, bu konuda gereken duyarlılığı göstermiyoruz. Evlerimizde ve iş yerlerimizde oluşan atıkları ambalajlarıyla birlikte ayrı kutulara atmak, geri dönüşüm için uygun ortama aktarmak oldukça basit bir görevken, hala çoğumuz bunu yapmaktan kaçınıyoruz.

Yerel yönetimlerin de atık yönetimi konusunda yeterince adım atmaması, sorunu daha da büyütüyor. Geri dönüşüm tesislerinin yetersizliği, atıkların doğaya zarar vermeden bertaraf edilmesi için gerekli altyapının oluşturulmaması, bu konuda ilerleme kaydedemememize sebep olmaktadır. Özellikle büyük şehirlerde görülen çöp sorunu, bu konuda acil çözüm bekleyen bir meseledir.

Yerel yönetimlere örnek teşkil edebilecek birçok örnek dünyada mevcut Amerika’yı tekrar keşfetmeye gerek yok, örnekleri inceleyip bir nebze de olsa uygulayabilirsek ciddi yol almış oluruz.

Aşağıda yazacağım örnekleri mutlaka okuyan veya görenleriniz olmuştur, her konu ne kadar gündem olursa o derece hızlı çözüm bulunur diyerek uluslararası iyi örnekleri paylaşmak istiyorum.

Milan, İtalya - Organik Atık Başarısı :

2010 yılında yakma tesisi yerine organik atık toplama sistemi kuran Milan, 14 yıl içinde mutfak atıklarının %87'sini geri dönüştürmeyi başardı. Bu yaklaşım, büyük şehirlerde biyogaz ve kompost üretimi için ayrıştırmanın ne kadar etkili olabileceğini gösteriyor.

San Francisco, ABD - Zorunlu Ayrıştırma ve Kompostlama :

2009'da zorunlu hale getirilen üç renkli çöp kutusu sistemi sayesinde San Francisco'da yalnızca yedi ay içinde atıkların %90'ı geri dönüşüm veya kompost kapsamına girdi; katılımcı memnuniyeti ise %73 olarak ölçüldü.

Minamata, Japonya - Detaylı Atık Ayrıştırma Modeli :

Japonya'nın Minamata şehri, 1993'te 9 kategoriyle başladığı ayrıştırma sistemini bugün 24 kategoriye çıkararak, geri dönüşüm gelirlerini doğrudan mahallelere aktarıyor ve topluluk bilincini güçlendiriyor.

Taipei, Tayvan - "Kirleten Öder" Sistemi :

Taipei'de uygulanan "kirleten öder" sistemi ile atık torbaları ücretli hale getirildi ve evsel atık miktarında %60 oranında azalma sağlandı. Bu model, ekonomik teşvikin ayrıştırma alışkanlıklarını nasıl değiştirebileceğini kanıtlıyor.

Ülkemiz de de bilinçlendirme çalışmaları mevcut bunların artması en büyük gayemiz hepimizin;

Gelişmekte Olan Ülkelerde Atık Yönetimi :

Gelişmekte olan kentlerde yetersiz ayrıştırma ve depolama yöntemleri ciddi sağlık riskleri yaratıyor; araştırmalar, en etkili çözümün yerel yönetim, özel sektör ve halkın ortak hareket ettiği çok paydaşlı modeller olduğunu ortaya koyuyor.

Zeytinburnu Belediyesi, Türkiye - Katılım ve Bilinç İlişkisi :

Zeytinburnu'nda yapılan bir araştırma, geri dönüşüm bilincinin katılım oranlarını doğrudan ve anlamlı şekilde artırdığını gösteriyor. Sosyal farkındalık kampanyaları, uygulamanın başarısında kritik rol oynadı.

Türkiye Genel - Evsel Atık Ayrıştırma Çalışması :

Türkiye’de yapılan bir pilot çalışmada, atık ayrıştırma programlarına katılımın en önemli belirleyicisinin bilgi düzeyi olduğu ortaya çıktı. Yaş veya eğitim gibi sosyo-demografik faktörler ise anlamlı bir etkide bulunmadı.

Yangınların %90'ının insan kaynaklı olduğu gerçeği de göz ardı edilmemelidir. Sorumsuzca atılan sigara izmaritleri, cam ve metal atıklar yangın çıkma riskini artırmaktadır. Orman yangınlarının çoğu da bu şekilde insan kaynaklı nedenlerden meydana gelmektedir. Bu da atık yönetiminin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha göstermektedir.

Bu noktada, bireyler olarak atık yönetimine daha fazla dikkat etmemiz ve çevreye duyarlı bir yaşam tarzı benimsememiz gerekmektedir. Atıklarımızı ayrıştırmak, geri dönüşüm kutularına atmak ve bilinçli tüketim alışkanlıkları edinmek, çevremizi korumak adına atabileceğimiz önemli adımlardır. Aynı zamanda yerel yönetimlerin de atık yönetimi konusunda daha etkili politikalar geliştirmesi ve bu konuda toplumu bilinçlendirmesi gerekmektedir.

Ancak bu şekilde, çevreye karşı sorumluluklarımızın bilincinde olarak gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakabiliriz.

Atamızın güzel bir sözü ile tamamlamak isterim : “Bir millete, bir devlete, bir ülkeye en büyük zenginlik, en büyük servet ormanlardır.”